Motyw wampira w literaturze i sztuce

UŻYTKOWNIK

Nie zalogowany
Logowanie
Załóż nowe konto

KONKURS

W maju nagrodą jest książka
Przesyłka
Sebastian Fitzek
Powodzenia.

SPONSOROWANE

Jutro też będą przegrzebki - (2)

...kolejny fragment opowiadania nad którym właśnie pracuję. Zapraszam do lektury :)

Independance day

Wszystko pozamykane to spacer na stację benzynową...

Pięć Domen: Opowiadania - Przyjaciel: cz. 21 - KON

Coś się kończy, coś się zaczyna

Hagan - Wyjście w mrok

Pierwsze fanowskie opowiadanie w świecie Conana Barbarzyńcy, autorstwa R.E.Howarda.

Hagan - Ciało bez kości

Drugie fanowskie opowiadanie w świecie Conana Barbarzyńcy, autorstwa R.E.Howarda. Kolejne pojawi się niebawem. (Prolog w opowiadaniu Wyjście w mrok)

Moc słów

- Wojna przyszła do nas niepostrzeżenie - budzisz się pewnego ranka i już jest. - Gdzie jest, mamo? - zapytała matkę moja sześcioletnia siostra, przecierając zaspane oczy. - Wszędzie, moje dziecko, wszędzie... - odpowiedziała

Topielec

- Tak ślachetnej pani tośmy jeszcze we wsi nigdy nie mieli. Ach, szkoda będzie trochę, jak ją zeżrą. Krótkie i lekkie opowiadanie z serii Wampirojad

BLÓŹNIERSTFO

Wygłup metafizyczny... Historyjka o ostatniej szansie danej ludzkości. Uwaga, może urazać uczucia religijne, a nawet antyreligijne

Bliskie spotkania

Chodźmy...

TENEBRIS

Ciemność jest wokół nas. A jeśli jest także w Tobie?

REKLAMA

WYBIERZ TYP

Opowiadanie
Powieść
Scenariusz
Poezja
Dramat
Poradnik
Felieton
Reportaż
Komentarz
Inny

CZYTAJ

NOWE OPOWIAD.
NOWE TYTUŁY
POPULARNE
NAJLEPSZE
LOSOWE

ON-LINE

Serwis przegląda:
4540
użytkowników.

Gości:
4540
Zalogowanych:
0
Użytkownicy on-line

REKLAMA

POZYCJA: 62635

62635

Motyw wampira w literaturze i sztuce

Data
10-05-17

Typ
I-inny

Kategoria
Fantasy/Horror/Inne

Rozmiar
16 kb

Czytane
19683

Głosy
10

Ocena
4.60

Zmiany
10-08-28

Dostęp
W -wszyscy

Przeznaczenie
W-dla wszystkich

Autor: przemek002

Podpis: przemek002

O jego rozwoju słów kilka

Opublikowany w:

Motyw wampira w literaturze i sztuce

Musiałem coś wymyśleć odnośnie prezentacji maturalnej. No i troche mnie poniosło. Na 15 min prezentacji jest tego troszke za dużo, a szkoda żeby sie zmarnowało, więc postanowiłem to opublikować. Jak napisałem w marcu tak zostało, bez edycji, bez dopisywania (choć możnaby uzupełnić prace o pare szczegółów), krótko mówiąc bez żadnej ingerencji w tekst. Miłego czytania.

Wampiryzm jest bardzo głęboko zakorzeniony w kulturze i wierzeniach ludzkości. Krwiopijców można było spotkać praktycznie w każdym europejskim państwie. Postać wampira znana jest od niepamiętnych czasów, z początku przenoszona w postaci legend, czy też strasznych historii dotyczących jakiegoś miejsca. Wampir w legendach to zwykle potępiona dusza o strasznym wyglądzie zewnętrznym, ożywiony trup, który bał się czosnku i jakiegokolwiek kontaktu ze słońcem, żywił się krwią i spał za dnia w swojej trumnie. Stąd też w wielu karczmach czy wiejskich domostwach wieszano przy oknach czosnek, lub trzymano zapas kołków. Początkowo jednak motyw wampira występował jedynie w formie ustnych przekazów, w literaturze pojawił się stosunkowo niedawno.
Na dużą skalę wampiryzm rozpowszechnił „Dracula” Brama Stokera, wydany w 1897r. Autor jako siedlisko zła wybrał Transylwanie, a tworząc główną postać posłużył się postacią historyczną, Vladem Draculą, zwanym Palownikiem. Taki wizerunek wampira stał się typowym jego wizerunkiem w popkulturze. Stoker w większości skorzystał z legend dotyczących wampirów, dlatego też hrabia Dracula odstraszał swoim wyglądem, bał się czosnku i symboli religijnych, nie odbijał się w lustrze ani nie rzucał cienia, oraz wraz ze wschodem słońca tracił całą swoją siłę fizyczną, która w nocy była bardzo duża. Potrafił także przybierać postać różnych zwierząt, jak np. nietoperza, wilka czy też szczura, a także potrafił zmieniać się w mgłę i panował nad pogodą. Zwierzęta także były na jego rozkazy. Jednak nie był on wolny od wad. Musiał regularnie żywić się krwią, nie mógł wejść do domu bez wcześniejszego zaproszenia przez jednego z mieszkańców, za dnia był bardzo słaby, a także jedynym jego schronieniem mogła być ziemia, w której został pośmiertnie pochowany. Rozum wampira był też bardzo ograniczony. Wampiry miały umysł dziecka. Hrabia Dracula, który za życia był człowiekiem bardzo inteligentnym i oczytanym potrzebował setek lat, aby opracować plan przeniesienia się do Londynu. Każdy nieumarły kierował się podstawowymi instynktami, jak zwierze. Wampir Stokera mógł zostać zgładzony jedynie za pomocą drewnianego kołka wbitego prosto w serce. Pozwalało to uwolnić dusze uwięzioną w martwym ciele, aby wreszcie mogła zaznać spokoju. Wampiryzm mimo swoich wielu zalet nie był dla ludzi czymś pociągającym. Krwiopijcy przypominali bardziej dzikie zwierzęta niż ludzi, byli nieobliczalni, jedyny stosunek ludzi wobec nich to odraza, gniew i chęć mordu. Wampirem stawali się po śmierci ludzie, którzy za życia byli przynajmniej raz ugryzieni przez krwiopijcę. Jednak zazwyczaj ofiary wampira umierały w niedługim czasie po pierwszym ugryzieniu, ponieważ wampiry trzymały się jednej ofiary aż do całkowitego osuszenia jej z krwi. Gryziono wyłącznie w szyje, pozostałością po tym były dwie małe ranki. Jedyną możliwością, aby ofiara wampira po śmierci nie przemieniła się było zabicie osobnika, który pożywił się nią. Powieść Stokera przez długi czas była najbardziej popularną historią dotyczącą wampirów. Aż do czasu Kronik Wampirów Anne Rice.
Wampiry Anne Rice znacząco różnią się od Draculi. Louis, Lestat i pozostali byli niezwykle piękni, zmysłowi i pociągający. Nie byli także tak ułomni jak Dracula. Czosnek, ani symbole religijne im nie szkodziły, a przyglądanie się swojemu odbiciu w lustrze nie sprawiało im kłopotu. Nie były w żaden sposób ograniczone. Zabić można było je jedynie za pomocą ognia, bądź jeśli wystawiło się ich ciało na słońce. Choć im wampir starszy, tym był silniejszy. Wampiry, w których płynęła krew pradawnych, wampirów liczących kilka tysięcy lat były w pełni nieśmiertelne, gdyż słońce i płomienie poparzyłyby je w dużym stopniu i sprawiły ogromny ból, ale nie zakończyłoby się to śmiercią. Były to także istoty niezwykle inteligentne. Przez te wszystkie lata nie poświęcały całej nocy na szukanie ofiar i posilanie się ich krwią. Dużo czasu poświęcały czytaniu, niektóre grały na fortepianie, inne malowały obrazy, a każde ich dzieło było doskonałe. Każdy dźwięk był perfekcyjny, każdy obraz niezwykle realny, wydawał się żywy. Wampiry dokładnie poznawały każdą epokę, w której przyszło im żyć. I był to poniekąd klucz do nieśmiertelności. Mimo, iż wampiry były samotnikami, a na dłuższą metę największa nawet miłość między nimi kończy się i dochodzi do rozstania, to jednak każdy z nich potrzebuje czegoś lub kogoś, kto będzie podtrzymywał go przy życiu. Wampiry potrzebowały pasji, która wypełniałaby każdą ich wolną chwilę. Jeżeli czegoś takiego zabrakło wszystko wokół zaczynało je nużyć, nieśmiertelność stawała się męczarnią, a myśli zaczynały zmierzać ku samobójstwu. Wiele wampirów z tego powodu rzuciło się w ogień, lecz były też takie, które zakopywały się w ziemi i zapadały w sen, trwający kilka-kilkadziesiąt lat. Budziły się one zazwyczaj w nowej epoce, zupełnie dla nich obcej. W tej sytuacji odkrywanie stawało się ich fetyszem i w pełni wracały do życia. Większość wampirów, które zapadły w letarg robiły to w swoim życiu jeszcze kilka razy i dzięki temu potrafiły żyć nawet dłużej niż tysiąc lat. Takie wampiry były zwane wampirami millenium. Krwiopijca mający ponad tysiąc lat był dla istoty młodszej kimś takim, jak ten dla człowieka. Istotą piękną, niezwykle bladą, twardą jak skała, o delikatnych, pięknych rysach. I wyjątkowo niebezpieczną. Wampiry wyczuwały w okolicy obecność starszych i zazwyczaj trzymały się od nich z daleka, ponieważ każdy przedwieczny był o wiele szybszy i silniejszy niż młodsze wampiry. Do tego niektóre z nich poznając swoje ciało i umiejętności odkrywały, że potrafiły za pomocą umysłu podpalać wybraną rzecz lub istotę, a czasem potrafiły też latać. Wszystko było efektem długowieczności, a także krwi płynącej w ich żyłach. Krew starszego wampira znacznie przyspieszała ten proces, dlatego wampiry przemienione przez taką istotę, bądź które dostąpiły zaszczytu nasycenia się jej krwią dużo szybciej stawały się silniejsze. Lestat został wybrany przez Akaszę, Królową Potępionych, od której wszystko się zaczęło na swojego kochanka i wymienił z nią bardzo dużo krwi, dlatego już w wieku ok. 300 lat był jednym z najpotężniejszych wampirów na świecie. Dorównywać mu mogło jedynie kilka wampirów powstałych tuż po stworzeniu Akaszy, czyli liczących około 5000 lat.
Moment przyjścia na świat wampira nie był pozostawiony przypadkowi. Nie wystarczyło ugryzienie, ofiara wampira po nim zazwyczaj umierała. Aby stać się wampirem, otrzymać „mroczny dar” jak zwykli mówić o tym krwiopijcy wampir musiał wyssać ze swojej ofiary większość krwi, tak aby ta była na granicy śmierci, a następnie dać umierającemu napić się swojej krwi. Tuż po tym ofiara bardzo cierpiała, gdyż jej ciało musiało umrzeć. Każdy nowopowstały wampir był niezwykle głodny. Na początku swojego nocnego życia potrzeba było każdemu wampirowi bardzo dużo krwi, każdej nocy zabijali oni kilka osób, z czasem potrzeba było jej coraz mniej, aż do całkowitego uwolnienia się od pragnienia. Miejsce ugryzienia nie miało znaczenia, zazwyczaj jednak wampiry wpijały się w swoją ofiarę w miejscu, gdzie znajdowała się jej tętnica. Gryziono wszędzie: szyja, nadgarstki, uda. Najważniejszą rzeczą dla wampirów było znalezienie odpowiedniej ofiary. Po pewnym czasie każdego z nich dopadały wyrzuty sumienia, co prowadziło do samobójstwa, dlatego też sprytniejsze z nich, aby zagłuszyć sumienie i w pewnym stopniu usprawiedliwić swoje zachowanie wyszukiwały i posilały się przestępcami, osobnikami, którzy szkodzili innym i zasługują na śmierć. Wampiry potrafiły czytać w ludzkich myślach, dlatego selekcja nie była skomplikowana. Wiele wampirów, jak np. Lestat widziało w tym jedyną nadzieje na zbawienie. Wampiry Anne Rice nie żywiły się krwią wyłącznie ludzi, każda krew utrzymywała je przy życiu. Jednak wrażenia towarzyszące osuszaniu człowieka, a np. szczura są nieporównywalne. W przypadku człowieka wampir pijąc jego krew poznawał całe jego życie, było to niezwykłe doświadczenie, dlatego najczęściej zabijano ludzi. Ważną rzeczą jest także to, że wampiry w czasie, gdy policja zyskiwała coraz większe możliwości na rozpoznanie zbrodni zaczęły ukrywać ciała swoich ofiar. Nie chciały, aby odkryto, że istnieją. Bardzo niewiele osób dowiadywało się o ich istnieniu. Zależało to jedynie od kaprysu wampira, zazwyczaj ujawniały się one przed osobami, które je zachwyciły, w jakiś sposób zwróciły na siebie ich uwagę. Wampiry ujawniały się osobom, które pokochały. Ludzie u boku wampira pojawiali się bardzo często jako kochankowie. W większości przypadków każdy człowiek u boku wampira w końcu stawał się jednym z nich. Każdy człowiek, który poznał wampira był urzeczony jego pięknem, inteligencją, sprawnością fizyczną, elokwencją i erudycją, chciał być taki jak on. Wampiry z początku opierały się temu. Bały się w głębi duszy, że każdy z nich jest potępiony, jednak obawa przed samotnością sprawiały, że ulegały prośbom i zmieniały swoich partnerów w im podobnych. Każdy wampir z natury jest samotnikiem, ale jednocześnie bardzo boi się samotności, dlatego też po dłuższym czy krótszym czasie, który spędzą razem, nie ważne jak bardzo by się kochały w końcu obecność drugiego zacznie je drażnić, przeszkadzać im. Każdy człowiek po przemianie prędzej czy później ma żal do swojego stwórcy, że ten uległ jego prośbom. Te wszystkie czynniki prowadzą do ogromnego cierpienia. Wampiry, mimo pozornej doskonałości w głębi siebie bardzo cierpią, wiele z nich nie może pogodzić się z utratą człowieczeństwa, boją się potępienia. Wiele z nich nie tylko nie boi się symboli religijnych, ale wręcz lubi przebywać w kościołach, nosić przy sobie krucyfiksy itp. Każdy z nich ma nadzieje, że jednak nie są istotami potępionymi, że je także czeka zbawienie.
Wampiry Anne Rice są istotami bardzo złożonymi. O ile Bram Stoker ograniczył się do zebrania różnych podań i legend dotyczących wampirów i stworzenia ich fabularnej wersji, to Anne Rice stworzyła wszystko praktycznie od zera. Napisała własną wersje powstania pierwszych z nich, sama wymyśliła ich zwyczaje, możliwości, a także ograniczenia. Jej wampiry są istotami wybitnymi, nie są zwykłymi potworami jak Dracula. Jednak mimo to nie ujawniają się ludziom, przyglądają się im z boku. Wiedzą, że mimo swoich umiejętności jedyną ich nadzieją na przeżycie jest pozostanie w cieniu. Są samotnikami, jednocześnie boją się samotności. Ich wrażliwość na piękno jest duża, są też zdolne do miłości. Jednocześnie są okrutne dla swoich ofiar, nierzadko podczas pożywiania się łamią karki swoim ofiarom zbyt mocno się w nie wpijając. To zupełnie inne podejście do wampiryzmu, tak bardzo zbliżającego krwiopijcę do człowieka.
Najświeższym motywem wampiryzmu w literaturze jest motyw miłosny między człowiekiem a wampirem, który zapoczątkowała saga „Zmierzch” Stephenie Meyer. Autorka prawie całkowicie odebrała grozę towarzyszącą tym istotom. Przede wszystkim wampiry te były istotami całodobowymi, nie potrzebowały snu, a także słońce całkowicie im nie szkodziło. Wampiry Stokera w dzień traciły całą swoją moc, wampiry Rice płonęły w promieniach słonecznych, natomiast te stworzone przez Meyer jedynie błyszczały na słońcu, dlatego unikały go, żeby ludzie nie odkryli ich obecności wśród nich. Wampiry te były też całkowicie pozbawione wad. Wszystko w nich pociągało ludzi, wygląd, głos, zapach, inteligencja. Były po prostu doskonałe. Głównym motywem jest miłość między wampirem a kobietą, wszystkie wydarzenia toczą się wokół tego. Inne sprawy, tak jak życie codzienne wampira schodzą na dalszy plan. Niektóre z wampirów poza zwykłymi atrybutami jak siła i szybkość miały też zdolności poboczne, jak np. przewidywanie przyszłości czy czytanie w myślach. Niektóre toczyły wędrowny tryb życia, będąc większość życia w drodze, inne natomiast osiadły. Ten też dzielił się na dwa, niektóre wampiry zbierały się razem tworząc rodzinę i osiadały w jakimś miejscu wtapiając się w tłum. Co kilkanaście lat przenosiły się w inne miejsce, aby ludzie nie zorientowali się, że ich wygląd wraz z upływem lat się nie zmienia. Inne natomiast osiadały na stałe w jednym miejscu, pozostawali jednak w ukryciu przed ludźmi. Wampiry pragnące obcowania z ludźmi zazwyczaj zamieszkiwały miejsca zachmurzone, gdzie pojawiało się mało słońca. Były to także osobniki nie pożywiające się ludźmi. Niektóre wampiry w świecie stworzonym przez Meyer widziały dużo zła w zabijaniu ludzi i nie mogły pogodzić się ze swoją naturą, dlatego postanowiły z tym walczyć. Żywiły się krwią zwierząt, to im wystarczyło do przeżycia. Wampira klasycznego od wegetarianina jak same zwykły się nazywać można było rozpoznać po kolorze oczu. Wampir żywiący się krwią zwierząt ma oczy koloru miodowo-złotego, pijący ludzką krew miał oczy czerwone. Natomiast każdy głodny wampir miał czarne oczy. Wampiry Meyer nie miały także powiększonych kłów, mało rzeczy odróżniało je od ludzi. Fizycznie jedyną różnicą była blada, zimna, błyszcząca na słońcu skóra. Dzięki temu bardzo łatwo było im wtopić się w tłum.
Wampiryzm w literaturze zmieniał się na przestrzeni lat. Pierwsza wampiryczna powieść powstała dopiero pod koniec XIX wieku. Kilka lat po niej Bram Stoker napisał swoją książkę w formie zbioru notatek głównych bohaterów dotyczących wydarzeń związanych z walką z hrabim Draculą. Ta forma miała na celu urzeczywistnienie historii, jakoby wydarzyła się naprawdę. Powieść ta zyskała ogromną sławę i osiągnęła duży sukces, była wielokrotnie ekranizowana, dotąd jest najbardziej rozpoznawalną książką dotyczącą wampiryzmu. Następnie przyszedł czas na Kroniki Wampirze Anne Rice. Amerykańska pisarka znacząco zmieniła postać wampira. Dała mu nienaganny wygląd, uwolniła go od wielu uciążliwych ograniczeń, a także jako pierwsza tak dokładnie opracowała historie wampirów od początków ich istnienia, oraz jako pierwsza nadała im wiele ludzkich odruchów, jak np. miłość, przyzwyczajenie, wrażliwość na piękno, oraz przede wszystkim rozum, dzięki któremu wampiry można było stawiać ponad ludźmi. Jednak jej krwiopijcy nie byli wolni od bólu, czy błędów. Kroniki Wampirze to najdokładniejsze przedstawienie życia wampirów, ich rozterek. Nikt inny nie opisał tak dokładnie życia wampira z jego perspektywy. Na końcu pojawił się Zmierzch Stephenie Meyer, w którym sam motyw wampira stracił na znaczeniu, najważniejszy był wątek miłosny. Wampiry Meyer były pozbawione wad, wszystko toczyło się wokół związku kobiety i wampira.
Wampiryzm w filmach kształtuje się podobnie jak w literaturze, zazwyczaj jest to nawiązanie do któregoś z wyżej wymienionych dzieł. Twórcy scenariuszy czerpali z nich inspiracje. Czas akcji i tło fabularne było zmienne, także samo zachowanie nieraz znacząco odbiegało od bohaterów literackich, jednak pewne skojarzenia nasuwają się same. Przez długi czas filmowe wampiry były tylko potworem do pokonania dla głównego bohatera, następnie pojawiały się filmy, w których wampiry potrafiły wtopić się w tłum, żyć w największych miastach świata, a także same były głównymi bohaterami odznaczającymi się bardzo ludzkimi zachowaniami i rozterkami. Ostatnie czasy także w kinie przyniosły zmiany dla wątku krwiopijców. Wampiryzm jest teraz jedynie tłem dla pokazania nieszczęśliwej miłości, miłości, która nie powinna się pojawić. Wampir to istota, która towarzyszy człowiekowi od bardzo dawna. Z początku jedynie w opowieściach, legendach przechodzących z pokolenia na pokolenie, wraz z rozwojem kinematografii sposób i możliwości oddania grozy tej postaci znacznie wzrósł, a twórcy z tego korzystają zasypując rynek wieloma produkcjami z wampirem w roli głównej. Moda na wampiryzm jest niezmienna. Zmienia się jedynie forma, w jakiej jest on ukazywany.

Podpis:

przemek002

10.03.10

Dodaj ocenę i (lub) komentarz

ZALOGUJ SIĘ ŻEBY DODAĆ OCENĘ

Twoja ocena:


5	4,5	4	3,5	3	2,5	2	1,5	1

ZALOGUJ SIĘ ŻEBY DODAĆ KOMENTARZ

Twój komentarz: