|
|||||||||
|
Dzieci nocy |
|||||||||
|
|||||||||
|
|||||||||
| Dzieci nocy Piszczące dziewczyny są ważnym sygnałem dla dziennikarza specjalizującego się w opisywaniu najnowszych wydarzeń w muzyce młodego pokolenia. Pisk ten bowiem często poprzedza ukazanie się popularnego instrumentalisty lub wokalisty. Bywa jednak i tak, że i zwykły przyrodnik miewa pożytek z tego, pozornie bezużytecznego, sygnału. Pisk bowiem wróży niekiedy bliskie spotkanie z nietoperzem zwanym dawniej latającą myszą. Nietoperz, skrzydlata mysz, zwierzątko małe i całkowicie dla człowieka niegroźne od pokoleń wyzwala w kobietach niemalże paniczny strach, któremu zazwyczaj towarzyszą piskliwe dźwięki. Dlaczego z kobietami tak się sprawy mają nie wiem i pozostawiam tę sprawę do rozważenia antropologom kultury. Znany jest jednak przesąd zgodnie z którym nietoperz lubuje się w atakowaniu damskich fryzur. Zabobon ten można by, w zasadzie, między bajki włożyć gdyby nie pewien szczegół biologii tych interesujących ssaków Jak wiadomo nietoperze orientują się w terenie przy użyciu skomplikowanego systemu echolokacji. Zmysł ten działa w sposób analogiczny do radaru. Zwierze wysyła wiązkę fal a następnie odbiera sygnał odbity od przedmiotów znajdujących się na trasie wysłanej wiązki. Dzięki umiejętności analizowania zniekształceń tego sygnału, wywołanych odbiciem fal od różnych przedmiotów, nietoperz buduje w swojej głowie nie tylko mapę otaczającej go przestrzeni ale i może wykrywać owady znajdujące się w promieniu kilku- kilkunastu metrów. Owady, głównie motyle nocne, chrząszcze i komary stanowiące pokarm rodzimych nietoperzy nie są jednak aż tak bezbronne jak by się mogło wydawać. W ciągu pokoleń dzięki działaniu doboru naturalnego wiele z nich nauczyło się bowiem rozpoznawać fale emitowane przez nietoperze. Odebranie sygnału oznaczającego „”uwaga polujący nietoperz’’ wyzwala u motyli nocnych mechanizm obronny. Owad taki zwija szybko skrzydła i zaczyna opadać pionowo w dół co często chroni go przed kontaktem z ostrymi jak igły zębami nietoperza. Fale emitowane przez nietoperze dość słabo odbijają się jednak od przedmiotów miękkich o bardzo małej średnicy. Włosy ludzkie a w szczególności kobiece mogą pochłaniać wiązkę fal powodując, ze latająca mysz ‘’ślepnie’’. W takim wypadku może się zdarzyć, że „”oślepiony’’ szczególnie bujną i puszysta fryzurą nietoperz wyląduje na czyjejś głowie. Przypadki takie zdarzają się jednak niezwykle rzadko, zwierzęta te polują bowiem co najmniej kilka metrów nad ziemią. Nietoperze towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat a dokładnie rzecz biorąc latały nad dzisiejszą Polską znacznie wcześniej niż pierwszy z naszych przodków próbował rozpalić ogień pocierając patyk o patyk. Krajowe gacki w całej rozciągłości ponad dwudziestu gatunków można śmiało zaliczyć do zwierząt małych. Najmniejsza z nich- Karlik malutki waży bowiem. zaledwie 5 gramów ,zaś ciężar największych krajowych gatunków nie przekracza zaś kilkudziesięciu gramów. Nietoperze można spotkać prawie wszędzie. Żyją w miastach, parkach, nad łąkami oraz w głębi lasów. Od wiosny do późnej jesieni latają na swych skórzastych skrzydłach wytrwale polując na przeróżne gatunki owadów. Najmniejsze ze skrzydlatych myszy odżywiają się głównie komarami uwalniając nas od kontaktu z tymi niezbyt przyjemnymi owadami. Nieco większe wyłapują chrząszcze i motyle nocne oszczędzając społeczeństwu wydatków na chemiczną ochronę upraw i sztucznie sadzonych lasów. Egzotyczne gatunki nietoperzy osiągają niekiedy spore rozmiary ciała a pokarm ich mogą stanowić zarówno owoce, ryby, drobne ssaki jaki i krew zwierząt stałocieplnych. Słynne Południowo Amerykańskie wampiry, zwierzątka zresztą skromnych rozmiarów, wysysają głównie pogrążone we śnie większe ssaki kopytne, w tym często pasące się na pampasach bydło. W tym miejscu zaznaczyć wypada, że wszystkie nasze nietoperze, pośród których nie znajdziemy żadnych wampirów podlegają ochronie. Przepisy przepisami a praktyka praktyką. Polskie gacki nie wygrały losu na loterii. Giną one w tempie zastraszającym i jeśli nie uda się powstrzymać wymierania naszych nietoperzy to za lat kilkadziesiąt będziemy je tylko znali z książek i muzealnych kolekcji. Do najważniejszych czynników zagrażających nietoperzom należą chemizacja i intensyfikacja rolnictwa, przesądy związane z tą grupa zwierząt i. remonty budowli sakralnych, głównie strychów kościołów, chętnie zajmowanych przez nietoperze na kolonie lęgowe. Zima jest dobrym czasem do oswojenia się z tą przedziwną grupą zwierząt. Nietoperze należą bowiem do ssaków zmiennocieplnych, , co oznacza, że temperatura ich ciała jest uzależniona od temperatury panującej na zewnątrz. Jesienią te niewielkie zwierzaki zapadają w głęboki sen zwany hibernacją. Podczas snu zimowego. temperatura ich ciał obniża się do kilku stopni a serce bije z częstotliwością kilku uderzeń na minutę. Dzięki takiej strategii mogą one przetrwać nawet kilka miesięcy nie jedząc i nie pijąc Gromadzą się wówczas w spore kolonie, liczące nawet wiele tysięcy osobników aby wisząc głową do dołu przetrwać chłody .Zimowiska nietoperzy spotykamy w jaskiniach, dziuplach drzew, bunkrach, fortach , piwnicach i innych miejscach, w których temperatura utrzymuje się na poziomie od 0 do około 8 stopni Celcjusza. Zdolność lotu, zmiennocieplność, posługiwanie się radarem czy zimowa hibernacja nie wyczerpują listy cech odróżniających nietoperze od ‘’zwyczajnych’’ czworonogów pokrytych futrem. Te latające myszy są zadziwiająco długowieczne zwarzywszy na ich skromne rozmiary. O ile podobnych, do nietoperza, rozmiarów mysz domowa dożywa w idealnych warunkach najwyżej trzech lat to taki nietoperz nierzadko dożywa lat dwudziestu. Powodów ich długowieczności jest kilka. Jednym z przystosowań do latania jest bardzo wydajny system oddychania komórkowego, który podobnie jak u ptaków sprawia, ze substancje toksyczne gromadzą się w ich komórkach dużo wolniej niż u innych zwierząt. Inna przyczyna tej długowieczności nietoperzy jest bardziej prozaiczna. Są one po prostu niesmaczne i mało który drapieżca decyduje się na obiad z nietoperza. W diecie sów stanowią one zaledwie około 1 %. Tomasz Lippoman www.bialowieza.com.pl |
|||||||||
|
|
|||||||||
|
|||||||||
|
|
|||||||||
|
Powyższy tekst został
opublikowany w serwisie opowiadania.pl. |
|||||||||